Als beleidsmedewerker of beleidsadviseur in het Sociaal Domein vervul je een sleutelrol. Je beweegt tussen inwoners, uitvoerende professionals, bestuurders en maatschappelijke partners. Je vertaalt abstracte beleidskaders naar concrete oplossingen die werken in de praktijk én gedragen worden door de omgeving. Dat vraagt om meer dan kennis van wet- en regelgeving: het vraagt om visie, politiek-bestuurlijke sensitiviteit, samenwerking en overtuigingskracht.
De basisopleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein helpt je om die rol met vertrouwen te pakken. Je leert hoe je beleid ontwikkelt dat aansluit bij wat er speelt in de samenleving – beleid dat niet alleen klopt op papier, maar ook écht uitvoerbaar is. Je traint het kijken vanuit verschillende perspectieven: voor wie ontwikkel je beleid? Wie heb je tegenover je? En hoe zorg je ervoor dat je beleid aansluit bij andere domeinen en belangen?
De basisopleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein is speciaal ontwikkeld voor startende beleidsmedewerkers én professionals die willen doorgroeien naar een beleidsfunctie. In zeven modules wordt je meegenomen in alle facetten die van belang zijn voor een goede beleidsmedewerker.
Onder begeleiding van ervaren trainers werk je aan praktijkopdrachten, reflecteer je op je eigen rol en bouw je stap voor stap aan een persoonlijk portfolio. Zo ontstaat een leertraject dat niet alleen theoretisch sterk is, maar vooral aansluit bij jouw werkpraktijk.
Leerdoelen van de opleiding:
- Begrijpen van de kernwetten en historie van het Sociaal Domein.
- Herkennen van maatschappelijke thema’s en kernconcepten (integraliteit, zelfredzaamheid).
- Inzicht in het politiek-bestuurlijk functioneren van gemeenten.
- Begrip van beleidsprocessen en de rol van beleidsmedewerkers.
- Leren werken met beleidstheorieën en analysemethoden.
- Inzicht krijgen in effectiviteit en evaluatie van beleid.
- Verkennen van rollen binnen beleid en samenwerking.
- Werken met participatievormen en bestuursstijlen.
- Versterken van advies- en samenwerkingsvaardigheden.
- Inzicht in gemeentefinanciën, verantwoording en integrale aanpak.
- Kennis van juridische en financiële kaders.
- Effectief communiceren binnen een bestuurlijke context.
- Schrijven en beoordelen van beleidsteksten.
Voor wie?
- Startende beleidsmedewerkers of -adviseurs bij gemeenten of uitvoeringsinstanties.
- Professionals binnen het Sociaal Domein die willen doorgroeien naar een beleidsfunctie.
- Gemeentelijke medewerkers die beleidsmatig willen leren werken of meer inzicht willen krijgen in beleidsprocessen en -inhouden.
- Burgers die betrokken zijn in burgerinitiatieven of beleidsparticipatie en meer wil weten over de beleidskant van het Sociaal Domein.
Instapvoorwaarden en opleidingsniveau
Voorwaarde voor deelname is een hbo opleiding of minimaal 2 jaar werkervaring op dit niveau. Daarnaast is het van belang dat jij al werkzaam bent binnen een gemeente. De basisopleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein is een opleiding op hbo-niveau.
Doel van de opleiding
Het ontwikkelen van een stevige basis in beleidsvorming binnen het Sociaal Domein, zodat (beginnende) beleidsmedewerkers en beleidsadviseurs de belangrijkste beginselen en handvatten krijgen aangereikt om zelfstandig, strategisch en onderbouwd beleid op het gebied van het Sociaal Domein kunnen maken, uitvoeren en adviseren binnen een politiek-bestuurlijke context.
Concreet betekent dit dat deelnemers werken aan de volgende competenties:
- Inzicht in het Sociaal Domein, beleidsgeschiedenis en maatschappelijke thema’s.
- Begrip van het gemeentelijk politiek-bestuurlijk systeem en financiering.
- Toepassen van overheidsrollen, participatie en bestuursstijlen.
- Beleidsprocessen opzetten, uitvoeren en evalueren.
- Werken met analysemethoden en schrijven van beleidsteksten.
- Inzetten van beleidsinstrumenten en juridische kaders.
- Reflecteren op de eigen rol en sensitiviteit binnen de bestuurlijke context.
- Verbeteren van communicatie- en adviesvaardigheden.
Module 1 Introductie Sociaal Domein
E-learning ter voorbereiding op de les: E-learning Wetten Sociaal Domein:
- Juridische kaders Sociaal Domein: Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, Inburgering;
- Stelsel van sociale zekerheid.
Klassikale lesdag:
- Schets historie Sociaal Domein en betekenis voor veranderende rollen overheid;
- Actuele thema’s /beleidsvelden Sociaal Domein;
- Concepten als integraliteit, participatie, zelfredzaamheid;
- De verschillende soorten actoren Sociaal Domein;
- Schets flankerende wetgeving onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid;
- Reflectie en portfolio.
Module 2 Introductie gemeentelijk beleid en beleidsproces
Klassikale lesdag:
- Positionering beleid Sociaal Domein;
- Operationele, tactische en strategische beleidsvoering;
- Gemeente als politiek bestuursorgaan; onderdelen en processen;
- Gemeente als beleidsuitvoerder; beleidsproces en cyclus, planning en controle cyclus;
- Beleidsruimte binnen bestaand staats- en bestuursrecht;
- Reflectie en portfolio.
Module 3 Beleidsinhoud en -effectiviteit
Klassikale lesdag:
- Beleidstheorie;
- Diverse analyse modellen met betrekking tot stakeholders, risico, multicriteria;
- Bestuurlijke en beleidsinstrumenten;
- Evaluatiesoorten ex ante, ex durante en ex post;
- Indicatoren en variabelen;
- Effectiviteit van beleid: werkzame elementen;
- Reflectie en portfolio
Module 4 Rolspanningen en samenwerking
Klassikale lesdag:
- Maatschappelijke en politieke sensitiviteit;
- Rollen overheid, burger, instellingen, bedrijven en ambtelijk apparaat;
- Participatie, doe-democratie en doe-vermogen;
- Participatieladder en bijbehorende bestuursstijlen;
- Beleidsmedewerker als spin in het web: project-, programma- of procesregie;
- Politiek-ambtelijke verhoudingen;
- Vaardigheden communicatie, samenwerking en advies aan de hand van verschillende modellen;
- Reflectie en portfolio.
Module 5 Financiering, ontkokering en integraliteit
Klassikale lesdag:
- Financiering gemeente en Sociaal Domein;
- Inkoop, budgethouderregeling, aanbesteding en contracten;
- Alternatieve financieringsmodellen;
- Verantwoording beleid: prestatie indicatoren, legitimatie en rekenkamers;
- Integraal beleid: ontkokering, Integraliteit en AVG;
- Uitvoeringsfase: implementeren, monitoren, bijstellen, handhaven;
- Elementen succesvolle samenwerking;
- Vaardigheden communicatie, samenwerking en advies adhv verschillende modellen;
- Reflectie en portfolio.
Module 6 Adviseren, communiceren en schrijven
E-learning ter voorbereiding op de les: E-learning Nederlands schrijven op B1-niveau.
Klassikale lesdag:
- Vaardigheden communicatie, samenwerking en advies aan de hand van verschillende modellen;
- Beleidsteksten schrijven: doel/doelgroep/structuur en inhoud;
- Beleidsteksten beoordelen;
- Reflectie en portfolio.
Module 7 Eindpresentatie & Best Practices
E-learning (aanvullende niet verplichte lesstof): E-learning Presenteren doe je zo!
Klassikale lesdag:
- Maatschappelijke en wettelijke ontwikkelingen;
- Casuïstiek en best practices: wat werkt en wat niet?
- Delen van ervaringen en uitdagingen uit de praktijk;
- Reflectie op de leerdoelen en persoonlijke leiderschap;
- Toetsing: Portfolio presentatie;
- Certificaat uitreiking.
Studiebelasting en lestijden
De opleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein bestaat uit 7 modules, waarvan 3 e-learnings en 7 klassikale lesdagen op locatie. De lesdagen vinden, altijd op dezelfde dag, tweewekelijks plaats van 9:00 tot 16:00 uur, behalve in schoolvakanties en op feestdagen.
Naast de wekelijkse lesdagen is het raadzaam om zelfstudie-uren in te plannen. Voor de opleiding staat een totale studiebelasting van ongeveer 94 uur (49 uur klassikaal, 15 uur e-learning, 30 uur thuisstudie).
Investering
De kosten voor de opleiding zijn € 3.699,- (vrijgesteld van btw). Deze kosten zijn inclusief koffie/thee en lunch. Studiematerialen en toegang tot een persoonlijke online leeromgeving zijn inbegrepen.
Unieke online leeromgeving
Voor de basisopleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein krijg je toegang tot onze online leeromgeving. In de leeromgeving vind je lesstof, huiswerkopdrachten, aanvullende informatie en de handouts van de lesdagen. Je krijgt bij het moment van aanschaf van de basisopleiding Beleidsmedewerker Sociaal Domein één jaar toegang tot de leeromgeving. Omdat het Sociaal Domein aan verandering onderhevig is, actualiseren wij de lesstof regelmatig. De online leeromgeving is beschikbaar op elke computer, laptop of tablet.
Toetsing
De deelnemer laat aan de hand van literatuur, casuïstiek, praktijkervaring en reflectie zien in hoeverre hij/zij de competenties beheerst die nodig zijn voor beleidsmatig werken binnen het Sociaal Domein.
Opbouw portfolio
- Beleidsanalyse: Analyse van bestaand beleid met een beleidsmodel.
- Eigen beleidsnotitie: Praktijkgericht beleid opstellen met een onderbouwing en implementatievoorstel.
- Reflectieverslag: Zelfreflectie op rol, leerproces en politieke sensitiviteit.
- Peer feedback: Ingevuld 360-graden feedbackformulier door een medecursist.
- Literatuurkoppeling: Verwerkt in alle onderdelen (modellen, kaders, literatuur).
Certificering
Wanneer je de opleiding volledig hebt doorlopen (maximale afwezigheid is één klassikale lesdag) en je portfolio positief is beoordeeld, ontvang je een certificaat van Kenniscentrum Sociaal Domein.
